Meervoudige persoonlijkheid... is geen stoornis

Ik HOU van natuur-documentaires. 

Deze week keek ik naar ‘Chimp Empire’ en naar ‘My Octopus teacher’. 

Ik word er door geïnspireerd en bewogen soms Tot tranen toe (want spoiler-alert de octopus sterft en het is tragisch prachtig)… verhalen over mens en dier… over mens in dier en dier in mens. Ik krijg er geen genoeg van. 

Ik HOU ook van heel veel TOTAAL andere dingen. 

Mijn ‘interessegebieden’ zijn nogal ruim en zeer uiteenlopend. Dat betekent dat de invoer die ik in mijn systeem draai heel verschillend / op het eerste zicht niet altijd echt bij elkaar passend lijkt te zijn.

Je zou bij mij kunnen spreken van een meervoudige persoonlijkheid alleen dan zonder het stukje van de stoornis (ze noemen dat tegenwoordig trouwens anders, iets met dissociatie en identiteit). Bij de ‘stoornis’ zitten er dan in een persoon verschillende persoonlijkheden opgesloten die elkaar afwisselen en vaak niet van elkaars bestaan weten. 

Ondertussen op mijn 43j vind ik het fantastisch dat ik zo meervoudig in mekaar zit. Zo ‘verscheiden’. Ik wil die verschillende stukken niet opsluiten in mij. Ze roepen om invoer en uitdrukking. Ze weten wél van elkaars bestaan en vinden dat ze samen elkaar toch maar schoon aanvullen tot een ferm geheel. 

Dat is niet altijd zo geweest. Hoewel geen ‘identiteits-stoornis’, was er toch wel enige tijd sprake van een ‘identiteits-warboel’. Wanneer je vaststelt dat het veel is en je er niet meteen een rode draad kan in vastpakken en dus verward bent daarover en denkt dat er iets gigantisch mis is met je. 

En je krijgt daar natuurlijk ook reacties op van ‘de anderen’. Als het niet eenduidig/begrijpelijk/vatbaar genoeg is. Als ze je niet in een vakje kunnen plaatsen. Soms is het net dát aan jou wat iemands interesse aanwakkert, waardoor ze je beter willen leren kennen. Soms is het net dát wat maakt dat ‘ze’ gillend van je wegrennen. 

Ik kreeg een bezoeker in mijn tuin deze week. Hij zei: “Hier zou ik me wel thuis kunnen voelen. Het is hier tegelijk wild en verzorgd, tegelijk zachtaardig en vol passie”.

Stukken van mijn hart en ziel liggen verspreid in mijn tuin, ik voelde me gezien. 

Terug naar ‘de vakjes’ en de ‘identiteits-warboel’. Mijn ervaring is toch dat je met opgroeien en ouder worden geforceerd wordt om te kiezen. Een hobby, een studierichting, een beroep, een levenswijze en levensvorm… en dat best zo eenduidig mogelijk, omdat het anders niet spoort. Op basis van feedback over wat je laat zien, merk je al snel dat sommige stukken applaus krijgen en andere ‘opmerkingen’. 

Wat heb je nu weer aan Annelies. Doe eens rustig (niet zo uitbundig en overmatig enthousiast over het leven) Annelies . Prachtige muziek Annelies, wat een talent. Goed gestudeerd Annelies. Nee Annelies we kunnen deze 6 verwaarloosde kittens die je in het bos vond niet houden. Is jouw lach niet wat luid Annelies…

Tot je na wat puzzelwerk bij een voor ‘iedereen’ ‘acceptabele’ versie van jezelf uitkomt. Bepaalde stukken van je persoonlijkheid weten dan duidelijk dat ze niet zo vrij zijn om zichzelf te zijn en die kruipen dan stilletjes in een hol of verschijnen alleen nog in uiterst veilige omstandigheden ten tonele. Dat zijn de stukken die je verloochent en onbewust opoffert om toch maar verbonden en geaccepteerd te blijven. 

In de documentaire over de octopus was er een beeld waar het dier zich moest verschuilen omdat het achterna gezeten werd door een zo goed als stekeblinde haai die haar geur had opgepikt. Eerder had ze al één van haar armen aan zo’n haai verloren - die groeide na verloop van tijd trouwens alien-gewijs opnieuw aan! Hallo veerkracht! In de achternavolging bedacht ze pijlsnel een oplossing. Ze wikkelde zich in kelp en maakte een bouwsel van allerlei prachtige schelprestjes waarin ze kroop. Een zelf gemaakt beschermingsschild, waarmee ze zich vervolgens op de rug van de haai smeet, zich door de rover liet wegleiden naar een veilige rots, waar ze dan in een diep hol kon onderduiken en hem zo out-smartte. 

Soms voelt/is het gewoon niet veilig genoeg om helemaal en totaal bij jezelf te zijn of jezelf te laten zien. Het vraagt om een dekmantel. Met wat afleiding vergeet je wat je verloochent. 

En toch, achter de mooiste vermomming zit jij nog in je totaliteit. 

Met het waakzame naar buiten kijkend alziend oog.  

Dat oog weet dat jij alleen kan stromen en sporen wanneer je totaal kan en mag zijn met al je stukken. En dan kom je tevoorschijn en schiet je pijlsnel vooruit. 

En dus pleit ik toch voor de meervoudige persoonlijkheid-is

Want hoe vermoeiend of moeilijk ook, wat ik fantastisch vind aan mijn brein en zijn is wat de neurodiverse bedrading en de veelzijdigheid mogelijk maakt. Soms een wirwar, maar heel vaak komen alle flitsende neuronen die door mijn hersenbanen schieten samen en krijg je vuurwerk. De gekste invoer uit de meest diverse bronnen kan ik dan met mekaar combineren en linken. Met wat pruttel-tijd komen dan gesprekken, boekfragmenten, sociale media posts, een podcast, ontmoetingen, ervaringen, indrukken, gevoelens samen en vertalen ze zich in een boodschap, een inzicht, een geniale inval, een concept, idee, poëzie, … die mezelf weer verder brengt op mijn levensweg en dieper naar de kern van het ten volle leven van mijn meervoudige zelf. Dat helpt me te doen wat het leven van mij vraagt. 

Het is hoe de meneer die meer dan 300 dagen elke dag ging zwemmen met de octopus aan de lijve had ondervonden. Hij zei dit: “Waarom ga ik elke dag weer terug naar dezelfde plek in de natuur… Omdat je dan pas de subtiele verschillen ziet, dan leer je de natuur kennen… Hoe alles is verbonden met elkaar, lijnen, verhalen die samenkomen van alle verschillende wezens die leven op die plek in de zee. Het is als ‘the forest mind’. Een groot wezen dat duizenden keren meer wakker en intelligent is dan wij. Een gigantisch brein van miljoenen jaren oud dat alles in balans houdt. Je begint te geven om elk diertje, hoe klein ook. Je beseft dat iedereen belangrijk is. En dat jij geen bezoeker bent, maar deel van die natuur.”

En dus: wat neem ik eruit mee… Keer elke dag weer even terug naar jezelf. Ga naar die plek, telkens weer. Leer alle subtiele verschillen en stukken kennen van jouw natuur. Elk stuk telt. Het houdt je samen. Geconnecteerd. In balans. 

Er is ook een verband met de Chimpansees uit Chimp Empire… maar in een gesprek ook nog deze week gaf een HS collega me de spreuk ‘kill your darlings’ mee… dus deze gooi ik dan hier om af te sluiten nog even in de mix.  

9 juni 2023